แชร์ประสบการณ์ 4 ปีทำโคกหนองนาแต่ได้ป่ามาแทน –
ตอนที่ 1
แชร์ประสบการณ์ 4 ปีทำโคกหนองนาแต่ได้ป่ามาแทน –
https://pantip.com/topic/41833501
ตอนที่ 2
แชร์ประสบการณ์ 4 ปีทำโคกหนองนาแต่ได้ป่ามาแทน –
https://pantip.com/topic/41834669
ตอนที่ 3
https://pantip.com/topic/41836043
เล่าแบ็คกราวน์ก่อน ผมเป็นคนกรุงเทพฯบังเอิญได้ที่ดินรกร้างเป็นที่ดินมรกดกมาเนื้อที่ 5 ไร่ เมื่อ 4 ปีที่แล้วอยู่ที่จันทบุรี จำเป็นต้องดูแลต่อ แต่เนื่องจากระยะทางไกลไม่สามารถเดินทางมาได้บ่อย จึงตัดสินใจลองทำโคกหนองนาเพื่อไม่ให้ที่ดินรกร้างและสร้างผลผลิตขึ้นมาได้บ้าง ตามรายละเอียดตอนที่ 1,2,3 ด้านบน ศึกษาเองทำเองแบบงูๆปลาๆผ่านมา 4 ปี เอาผลของมันมาให้ดูครับ ประเมินด้วยตัวเองแล้วคิดว่าประสบความสำเร็จแค่ 50% เนื่องจากไม่สามารถมาดูแลได้อย่างใกล้ชิด และไม่มีความรู้มากพออย่างลึกซึ้ง
ภาพแรกส่วนนี้ที่ตั้งใจจะทำเป็นนาปลูกข้าวและยกคันนาปลูกพืชผัก ส่วนนี้คิดว่าล้มเหลวเพราะหญ้าท่วมน้ำท่วมจนไม่ได้ปลูกข้าวเพราะเหนื่อยทำไม่ไหวต้องลงทุนลงแรงอีกเยอะมากและต้องดูแลอย่างใกล้ชิด
แต่เมื่อมองย้อนกลับมาในที่ดินส่วนอื่น ต้นไม้ป่าเจริญเติบโตงอกงามดีมาก
ผลสำเร็จที่พอจะพูดได้คือได้ป่ามาผืนนึงขนาด ขนาดประมาณ 2 ไร่ เขียวสบายตาดีเหมือนกัน
3 ปี
4 ปี
ขอเอาประสบการณ์ที่ได้มาสรุปให้ฟังครับ
1. ถ้าจะเริ่มปรับปรุงเตรียมพร้อมขุดปรับที่ดินเพื่อเริ่มทำโคกหนองนา ควรเริ่มทำในหน้าแล้งจะได้มองเห็นรูปร่างวางแผนได้ถูก และเมื่อเข้าฤดูฝนจะได้เก็บน้ำและปลูกต้นไม้ได้ทันที
2. บ่อน้ำสำคัญมาก ควรเลือกตำแหน่งและความลึกให้สามารถเก็บน้ำไว้ใช้ได้เพียงพอหลังจากหมดหน้าฝนผ่านเข้าฤดูแล้งอีก 6 เดือน ตำแหน่งบ่อน้ำควรดูทิศทางน้ำไหลในที่ดินเมื่อฝนตกว่าไหลไปทางไหนแล้วเลือกขุดบ่อในที่ดินทิศทางนั้น ไม่อย่างนั้นพอเข้าหน้าแล้งน้ำจะแห้งและไหลซึมหายไปหมดทางใต้ดิน ความลึกของบ่อก็สำคัญ เขามีวิธีคำนวนอยู่จากปริมาณการใช้น้ำที่ต้องการทั้งปี
3. คลองใส้ไก่ไม่ได้สำคัญมากนัก เพราะน้ำสามารถไหลไปทางใต้ดินได้ ข้อเสียของมันก็มีคือทำให้ดินชุ่มน้ำมากเกินไป ผลคือต้นไม้ที่ขึ้นอยู่รอบๆคลองไส้ไก่เมื่อโตสูงใหญ่จะล้มหลายต้นมาก ต้องมาจัดการตัดขุดทิ้งภายหลัง ยุ่งยากวุ่นวายและเหนื่อยมาก
4. พืชที่ควรปลูกในระยะแรกคือกล้วยน้ำว้าและต้นไผ่เลี้ยง ควรปลูกเมื่อเริ่มเข้าหน้าฝนจะได้ไม่ต้องคอยรดน้ำ เริ่มโดยเอาหน่อกล้วยไปปลูกเป็นระยะห่างๆกันพอสมควร เพราะกลัวย 1 หน่อผ่านไป 1-2 ปีจะกลายเป็นกอใหญ่ๆ ระหว่างนั้นเราจะได้หน่อเพิ่มแยกออกไปปลูกขยายพื้นที่ปลูกได้อีกเยอะตลอดเวลา และเมื่อถึงจุดนึงกอกล้วยเดิมจะต้องขุดตัดทิ้งเพราะไม่ค่อยให้ผลผลิตแล้ว ส่วนไผ่ก็ปลูกคล้ายๆกันแต่ไม่ต้องเตรียมย้ายกอเพราะมันจะขยายจนกอแน่นๆไปเรื่อยๆตลอดไป ทั้งกล้วยและไผ่ควรปลูกริมๆน้ำรอบบ่อที่ขุดไว้ เพราะเป็นพืชที่ต้องการน้ำแต่สามารถหากินเองได้ จะได้ไม่ต้องคอยรดน้ำอีกเลย กล้วยให้ผลผลิตเร็วได้หัวปลีและลูกเอามากินแจกจ่ายได้ความภูมิใจและกำลังใจให้ทำต่อ ส่วนไม้ไผ่กว่าจะใช้งานได้ประมาณ 3 ปี สามารถนำไปทำประโยชน์ได้หลายอย่าง ใช้เป็นหลักมัดต้นไม้ปลูกใหม่ ใช้ค้ำต้นกล้วย สอยผลไม้ ทำแคร่ ทำที่นั่งท่าน้ำ สะพานข้ามคูน้ำ ทำร้านปลูกผัก ทำรั้ว ฯลฯ
5. ไม้ป่าโตเร็วที่ควรปลูกก่อนคือกระถินเทพาและต้นขี้เหล็ก เพราะโตเร็วใช้ประโยชน์ได้เร็ว ทนแล้ง ให้ร่มเงาได้ใน 3 ปี ส่วนต้นไม้ป่าอื่นๆก็จัดพื้นที่ปลูกแยกห่างๆออกมาดูทิศทางพระอาทิตย์ขึ้นและตกด้วย เพราะกระถินเทพาและขี้เหล็กโตสูงเร็วมากภายใน 2-3 ปีมันจะคลุมบังแสงแดดจนต้นไม้อื่นไม่โต แต่ไม้กระถินเทพาจะเปราะและหักง่ายเพราะมันโตเร็ว ภายในเวลา 5-10 ปีต้องวางแผนตัดโค่นและปลูกไม้อื่นทดแทนด้วย
6. ไม้ผลที่ควรปลูกในช่วงแรกคือ มะม่วงและมะพร้าวพันธุ์เตี้ย เพราะทน โตเร็ว ไม่ต้องดูแลมาก สามารถปลูกทิ้งไว้โดยแทบไม่ต้องคอยรดน้ำเลย สามารถได้ผลผลิตเร็วในระยะเวลา 2-3 ปี ส่วนไม้ผลอื่นก็เลือกปลูกตามสภาพดินและอากาศแต่ละพื้นที่และความสามารถในการดูแล
7. ปัญหาระยะแรกที่เจอหลังจากการปลูกต้นไม้คือหญ้าและวัชพืชต่างๆที่จะโตเร็วมากจนปกคลุมต้นไม้ที่เราปลุกไม่ให้โตเมื่อเข้าฤดูฝน หญ้าถ้าขยันก็ตัดถ้าไม่ขยันก็ใช้วิธีฉีดยาฆ่าหญ้าแล้วปล่อยให้มันตายคลุมดินไว้ ถ้าขนไปทิ้งเปิดหน้าดินไว้พอได้ฝนใหม่มันก็จะกลายเป็นวัชพืชหรือหญ้าชนิดใหม่งอกงามอยู่ดี วัชพืชมันเกิดจากเมล็ดมันที่อยู่ในดินและปลิวมาตามลมพอได้น้ำก็จะงอก ไม่มีทางป้องกันได้ ต้นไม้ปลูกแรกๆต้องคอยไปดูแลอย่าให้หญ้าท่วมสูงบังจนต้นไม้ไม่ได้รับแสงแดดและโดนแย่งอาหารจนไม่โตหรือตาย พวกวัชพืชไม้เลื้อยต่างๆนี้ก็ต้องคอยสางตัดออกอย่าให้เลื้อยจนคลุมต้นไม้เรา มันสามารถเลื้อยไปถึงยอดเพื่อหาแดดแล้วดึงรั้งปกคลุมจนต้นไม้ตายหรือไม่โตได้ ส่วนตามคลองบ่อน้ำวัชพืชที่ต้องระวังกำจัดโดยเร็วคือต้นธูปฤษีเพราะมันขยายพันธุ์เร็วสูงรกและกำจัดยากต้องฉีดยาหรือถอนออกเท่านั้น แต่ถ้าแล้งน้ำแห้งมันก็จะตายโดยมีรากหรือหัวอยู่ใต้ดินรองอกขึ้นมาใหม่เมื่อได้น้ำอีกที
8. การปลูกไม้ผลชนิดอื่นๆควรต้องดูแลใกล้ชิดมาก ให้ปุ๋ยรดน้ำตัดสางตัดหญ้าฉีดยาสม่ำเสมอ ไม่อย่างนั้นมันจะโตช้าตายหรือไม่ได้ผลผลิต และที่สำคัญคือพอโตสูงใหญ่มากๆมันจะล้มได้อีก การตัดโค่นขุดต้นไม้ใหญ่มีค่าใช้จ่ายสูงมาก
9. การทำนาไม่ใช่เรื่องง่าย แต่มันมีวิธีที่ง่ายกว่าคือปลูกข้าวไร่จะใช้น้ำน้อยและไม่ต้องดูแลมาก แต่ก็ได้ผลผลิตน้อยตามไปด้วย
10. ที่ดินถ้ามีผลผลิตควรจะล้อมรั้วมิดชิด ไม่อย่างนั้นเวลาที่เราไม่อยู่จะมีคนบุกรุกเข้าไปเก็บผลผลิตของเราได้ตลอดเวลา รั้วที่ดีที่สุดคือเพื่อนบ้านรอบๆถ้าผูกมิตรไว้เขาจะช่วยเราดูแลที่ดินเวลาที่เราไม่อยู่ คนที่มาบุกรุกเข้าไปในที่ดินเราบางทีก็เป็นคนที่อยู่ไกลๆออกไป ส่วนรั้วที่ง่ายและถูกที่สุดคือปักเสาปูนโดยไม่ต้องเทปูนที่ฐานใช้แค่ดินกลบเหยี่ยบอัดก็อยู่แล้ว แล้วใช้ตาข่ายลวดมาขึงไว้ตลอดแนว ดีกว่าใช้ลวดหนามเป็นแนวเส้นๆเพราะมันสามารถมัดถ่างหรือตัดเข้าไปได้
11. หลักการเศรษฐกิจพอเพียงคือไม่ทำให้รวยแต่ก็อยู่ได้ไม่จน เพราะเป็นการลดรายจ่ายสร้างผลผลิตกินใช้ได้เองส่วนใหญ่ ส่วนการสร้างรายได้ก็แล้วแต่การวางแผนปลูกพืชเลี้ยงสัตว์ระยะสั้นกลางยาว ว่าจะปลูกอะไรก่อนหลังขายที่ไหนได้ราคาเท่าไหร่ ถ้าไม่คิดจะขายเวลาได้ผลผลิตเยอะๆกินเองไม่หมด เอาไปแจกจ่ายเพื่อนฝูงคนรู้จักเพื่อนบ้านรอบๆยิ่งให้จะยิ่งได้ ส่วนโคกหนองนาหลักการมันจริงๆคือมีที่ดินที่จัดสัดส่วนให้สามารถอยู่อาศัยปลูกพืชเลี้ยงสัตว์สร้างผลผลิตเลี้ยงตัวเองได้ได้อยู่ได้มีแหล่งน้ำใช้เพียงพอแค่นั้นเอง ไม่ต้องไปขุดบ่อขุดคลองอะไรมากมายก็ได้ แค่ฝนตกฤดูน้ำหลากแล้วน้ำไม่ท่วมอยู่อาศัยได้ฤดูแล้งมีน้ำรดต้นไม้ได้ไม่ตายให้ผลผลิตได้ไม่ต้องลงทุนปลูกใหม่เพิ่ม นี่คือหลักการของโคกหนองนาแบบพอเพียงเฟสใหม่ของผมในอนาคตที่สรุปมาได้จากบทเรียนที่ได้เรียนรู้มาจากประสบการณ์ครั้งนี้ครับ
แก้ไขข้อความเมื่อ